ATTB in jaarverslag: "Energietransitie verloopt te traag"

De verwarmingssector doet het goed, maar is bezorgd over de trage energietransitie en de omschakeling van oudere appartementsgebouwen

De verkoop van energiezuinige verwarmingstoestellen en -installaties, zoals aardgascondensatieketels en warmtepompen, blijft jaar na jaar stijgen. Toch is ATTB, de Belgische vereniging van leveranciers van verwarmingsmateriaal, niet helemaal tevreden. Van een echte energietransitie is volgens ATTB nog steeds geen sprake, en er zijn wat problemen bij het vernieuwen van de verwarmingsinstallaties in oudere appartementsgebouwen, die massaal aan renovatie toe zijn.

Verkoop: de tendens van de vorige jaren zet zich door

Al enkele jaren vertoont de verkoop van verwarmingsinstallaties in ons land dezelfde tendens. De populariteit van verwarmingsketels op gas (+ 6%) en van alle types warmtepompen (+ 30%) blijft duidelijk stijgen. Ook warmtepompboilers (+ 50%) kennen een mooie groei, hoewel ze nog steeds maar een beperkt marktaandeel hebben (± 10%.) Thermische zonnecollectoren (zonneboilers) doen het minder goed (- 6%).

ATTB is dus zeker niet ontevreden, maar moet alweer vaststellen dat meer dan de helft van onze landgenoten nog steeds verwarmt met een verouderde ketel.

ATTB pleit voor een geleidelijke energietransitie met een groene taxshift

Al in 2017 werd door onze overheden een groene taxshift voorgesteld: meer belastingen op fossiele brandstoffen en minder op elektriciteit, waardoor het gebruik van die laatste aantrekkelijker zou worden. De hoge lasten op elektriciteit hebben immers tot gevolg dat bepaalde toepassingen van hernieuwbare energie, bijvoorbeeld warmtepompen, nog altijd een veel te klein marktaandeel hebben, stelt het ATTB. 

ATTB hoopt dat de nieuwe federale regering eindelijk serieus werk maakt van een taxshift, die in de eerste plaats een vermindering van de CO₂-uitstoot als doel moet hebben. "Een lastenverschuiving van elektriciteit naar fossiele energie moet volgens de associatie wel voldoende rekening houden met de consumenten én worden ondersteund door financiële en fiscale maatregelen."

"De verwarmingsinstallatie van duizenden appartementsgebouwen moet worden vernieuwd"

Talrijke grote appartementsgebouwen zijn dringend aan renovatie toe, stelt het ATTB. "Ook de verwarmingsinstallatie is in het gros van de gevallen aan vernieuwing toe. Die overschakeling zal enige kosten voor de mede-eigenaars met zich meebrengen, waardoor beslissingen ter zake moeilijk liggen en misschien uitgesteld worden."

ATTB vindt dat de overheid daarom een regelgevend kader met een vaste uitstapdatum moet opstellen. Ze roept tegelijk die overheid op om de renovatie van de eigen gebouwen te versnellen en ook daar energie-efficiënte verwarmingstechnieken te introduceren.

Zijn onze doelstellingen tegen 2050 wel haalbaar?

Tegen 2050 moeten alle woningen in België een A-label hebben. In principe zou de renovatiegraad in ons land moeten stijgen van 1% naar 3%. Dat doel is waarschijnlijk moeilijk haalbaar, stelt het ATTB. 

"De aankoop van een woning en een grondige energetische renovatie ervan zijn financieel niet voor iedereen haalbaar. Bovendien zijn er veel te weinig geschoolde vaklui om die werken uit te voeren. Het ziet er ook niet naar uit dat dat in de nabije toekomst zal verbeteren. We kunnen best in eerste instantie focussen op woningen waar de grootste winsten te halen zijn: oudere, slecht geïsoleerde, vrijstaande viergevelwoningen."

Verder kijken dan elektriciteit, focussen op innovatie

"De elektrificatie van de verwarmingsmarkt neemt toe, maar de hele energieproblematiek van de volgende jaren zal nooit via uitsluitend elektrische toepassingen opgelost kunnen worden. Er zijn wel andere innovatieve toepassingen van energieproductie beschikbaar en/of op komst, zoals warmtekrachtkoppeling, biomethaan, synthetisch methaan op basis van waterstof en gas, synthetisch gas, brandstofceltechnologie en wellicht vooral waterstof. Vlaanderen wil en kan een voorloper zijn op al deze terreinen."

"Verwarmen met stookolie wordt ontmoedigd, maar aardgas zal nog niet zo snel verdwijnen, zeker niet als al onze kerncentrales in 2025 effectief zouden sluiten. Aardgas is immers de aangewezen energiebron om op een snelle en betaalbare manier stookolie te vervangen. Daarnaast bestaan er mogelijkheden om gas te verduurzamen, bijvoorbeeld door de toevoeging van ‘groen’ gas."

"Ook de brandstofceltechnologie is een efficiënte methode om gas te gebruiken. Dat is een verbeterde soort van warmtekrachtkoppeling die via een elektrochemisch proces warmte én elektriciteit opwekt. Installaties op aardgas zullen later ook aangesloten kunnen worden op systemen op waterstof."

"Voor nieuwbouw is de toekomst aan collectieve stookplaatsen, warmtenetten, warmtezoneringsplannen ... De agglomeraties in Vlaanderen zijn bijvoorbeeld goed geschikt voor districtheating. Onze beruchte lintbebouwing dan weer niet."